Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie to historyczna siedziba rodu Gryfitów, władającego przez niemal 500 lat Pomorzem Zachodnim. Budowla jest najlepiej widoczna znad Odry; wielokrotnie przebudowywana odzwierciedla złożoną i burzliwą historię regionu.

Już w XII w. rezydował tutaj dwór książęcy. W kolejnym stuleciu Barnim I ustanowił go główną siedzibą rodu, natomiast Barnim III wybudował w XIV w. tzw. Kamienny Dom i kaplicę św. Ottona. Kazimierz V dobudował tzw. Duży Dom i wieżę więzienną, a pod koniec XV w. Bogusław X znacząco rozbudował zamek. W XVI w., dzięki Barnimowi XI, budowla uzyskała nowy kształt. Podwyższono skrzydło południowe, wybudowano wieżę zegarową i skrzydło wschodnie oraz dodano maswerkowe dekoracje (elementy ażurowe wykonane w cegle lub kamieniu). Za Jana Fryderyka zamek gruntownie przebudowano w stylu renesansowym, tworząc – dzięki dobudowaniu części północnej i zachodniej – układ czteroskrzydłowy. Na początku XVII w. Filip II dobudował skrzydło mennicze. Mieściły się w nim: zbrojownia, książęce zbiory biblioteczne i kunstkamera – gabinet osobliwości.

Po śmierci Bogusława XIV w 1637 r. Księstwo Pomorskie podzielono pomiędzy Szwecję i Brandenburgię. W 1720 r. południowa część Pomorza Szwedzkiego przypadła Prusom i zamek stał się siedzibą pruskiej administracji. Na początku XX w. rozpoczęto prace nad przywróceniem budowli charakteru dawnej rezydencji, które przerwała druga wojna światowa. Do ponownej rekonstrukcji renesansowego kształtu zamku przystąpiono już w latach 50., używając jako źródeł grafik, obrazów i rysunków z epoki. Podczas robót odkryto m.in. fundamenty wcześniejszych budowli oraz kryptę Gryfitów z sarkofagami członków rodu.

Dziś Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie jest siedzibą samorządowej instytucji kultury o tej samej nazwie, Opery na Zamku i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego. W 2015 r. odnowiono zabytkowe polichromie w wieży więziennej, a w latach 2014–2015 wyremontowano północne skrzydło: w sali księcia Bogusława X ozdobiono sklepienia malarstwem w stylu renesansowym, wyeksponowano fragmenty fundamentów kościoła św. Ottona z XIV w., do krypty powróciły sarkofagi książęce, zaś przed kryptą odsłonięto fundamenty Kamiennego Domu.

Genowefa Horoszko

Coins linked with an article