Siódma moneta serii ukazuje Jagiełłę, od 1377 r. władcę Litwy, koronowanego na króla Polski w 1386 r. po przyjęciu chrztu, poślubieniu królowej Jadwigi i przyjęciu imienia Władysław. Wypełnienie tych zobowiązań spowodowało zawiązanie polsko-litewskiej unii personalnej i rozpoczęło chrystianizację Litwy. Tym samym Władysław stał się założycielem dynastii Jagiellonów, której państwa zajmowały największą część Europy.

Medalierski wizerunek Władysława, choć naśladuje portret pędzla Marcella Bacciarellego, jest niewłaściwy, bowiem malarz mylnie obrał za wzór portret Zygmunta Augusta. Władca ukazany jest na medalu w prawym profilu, z gołą głową, bujną brodą, w zarzuconym na ramionach płaszczu. Lewą dłoń wspiera na tarczy z herbem litewskim Pogoń. Na rewersie medalu (na awersie monety tekst został nieznacznie skrócony) czytamy w tłumaczeniu: Syn Olgierda, wyznaczony na małżonka Jadwigi Roku Pańskiego 1385, koronowany 1386. Litwę z Polską połączył i uczynił chrześcijańską, Akademię w Krakowie założył, rycerzy niemieckich pod Grunwaldem pobił, i postanowił, aby szlachcic nie był więziony bez wyroku sądu. Umarł Roku Pańskiego 1434, mając lat 86, w 48. roku panowania, dnia 31 maja.

Władysław, urodzony pod imieniem Jogaila, którego data urodzin do dzisiaj nie jest ustalona i wciąż dyskutowana (między 1351 a 1362 r.), był synem Olgierda z litewskiego rodu książąt Giedyminowiczów. Szukając sprzymierzeńców do walki z Zakonem Krzyżackim, zwrócił się do Polski, gdzie na mocy umowy w Krewie w zamian za tron polski zobowiązał się do chrztu Litwy i zawiązania unii z Polską. Przyniosło to obu państwom korzyści polityczne, gospodarcze i kulturalne. Powstrzymał ekspansję Zakonu i odniósł sławne zwycięstwo pod Grunwaldem (1410 r.). Przyłączył do Polski część Spisza, odzyskał dla Korony Ziemię Dobrzyńską, a dla Litwy Żmudź. Zhołdował Mołdawię i zawarł sojusz z Brandenburgią. Dla utrzymania dynastii nadał szlachcie liczne przywileje, w tym słynny akt neminem captivabimus nisi iure victum (nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego). W 1400 r. wznowił w Krakowie – dzięki darowiźnie Jadwigi – działalność Akademii, nazwanej później Uniwersytetem Jagiellońskim.

Marta Męclewska

Numizmaty powiązane z artykułem