Władysław Jagiełło (1386–1434) nie był wielkim reformatorem pieniądza w Polsce. Zaadaptował natomiast, z istotnymi zmianami, system wprowadzony przez Kazimierza Wielkiego. Zrezygnował z bicia jednostki największej – grosza. Podstawą systemu uczynił jego połowę – półgrosz, zwany pierwotnie kwartnikiem dużym. Bił też kwartniki małe, mające wartość ćwierćgrosza, nazywane trzeciakami. Najpospolitszą monetą, jak poprzednio, były denary, które zawierały już niewiele czystego srebra. System oparty na półgroszu i małowartościowym denarze utrwalił się w Polsce na całe stulecie.

Do naszej serii kolekcjonerskiej wybrany został nominał najważniejszy, a mianowicie półgrosz. Na jego awersie umieszczono w polu koronę, a w otoku napis: +MONE*WLADISLAI. Napis jest kontynuowany na stronie odwrotnej, gdzie biegnie wokół Orła: +REGIS*POLONIE. Odczytany razem informuje, że jest to „Moneta Władysława króla Polski”.

Warto zwrócić uwagę na sygnatury literowe występujące pod koroną. Oznaczają imiona kolejnych mincmistrzów, którzy kierowali mennicą działającą w Krakowie. W naszym przypadku jest to litera n, inicjał imienia Nicolaus, czyli Mikołaj (Bochner).

Na nowej monecie, poza odwzorowaniem obu stron półgrosza, znalazły się jeszcze motywy zaczerpnięte z nagrobka Władysława Jagiełły w katedrze na Wawelu. I tak na awersie obok awersu półgrosza z koroną widnieje piękny portret króla w koronie. Trzecim elementem jest obowiązkowa metryka z godłem Rzeczypospolitej, datą 2015 oraz oznaczeniem nominału – 20 zł. Na rewersie dobrze koreluje Orzeł z półgrosza z Orłem przedstawionym na tarczy nagrobnej króla.

Moneta niniejsza, już ósma z kolei, zamyka dwie pierwsze części serii Historia monety polskiej, które obejmują całe średniowiecze, z pieniądzem Piastów i początkiem pieniądza Jagiellonów. Przypomnijmy je tutaj:

Część I. Najdawniejsze monety polskie – denary trzech Bolesławów, X–XII w.
1. Bolesław Chrobry,
2. Bolesław Śmiały,
3. Bolesław Krzywousty.

Część II. Polskie monety średniowiecza – okres brakteatów i groszy, XII–XV w.
4. Mieszko III,
5. Leszek Biały,
6. Władysław Łokietek,
7. Kazimierz Wielki,
8. Władysław Jagiełło.

Część III. Monety Rzeczypospolitej – okres złotego, XVI–XVIII w.
Tę część serii w czerwcu 2016 roku rozpocznie dukat Zygmunta Starego (moneta 9.).

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem