Panowanie Stefana Batorego (1576–1586) przynosi dalszą modyfikację i rozwój systemu menniczego. Zasadniczą rolę w jego kształtowaniu miała ordynacja z 1580 roku. Król postanawia w niej o zawarciu polsko-litewskiej unii monetarnej i biciu w obu częściach Rzeczypospolitej ujednoliconych jednostek pieniężnych. Wymienione zostały między innymi talary, trojaki, grosze i szelągi. Na szczególną uwagę zasługują pierwsze i ostatnie z nich. Talary pojawiały się bowiem do tej pory niezwykle rzadko, a szelągi były znane jedynie z ziem pruskich. Z tego to powodu obie te monety zostały wybrane do przedstawienia w naszej serii.

Na awersie wybitego w Olkuszu talara widzimy półpostać króla Stefana w koronie na głowie, w zbroi, z berłem i szablą w dłoniach. Po bokach rozdzielona data: 15 – 80, a w otoku napis: +STEPHANVS+D+G+REX+POLONIÆ+. Na rewersie ukoronowany Orzeł z małą tarczą z herbem Batorych – Wilcze Kły – na piersiach. W otoku napis: MAG[nus]+DVX+LITVA[niæ] +RVSSIÆ*PRVS[siæ]MASO[viæ]&C[et cetera]*. Otrzymujemy więc informację, że monetę wybił Stefan, z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki itd.

Na tle rewersu tej największej, srebrnej jednostki monetarnej została przedstawiona jednostka najmniejsza, a jednocześnie najpospolitsza, czyli szeląg. Na awersie nosi on pod koroną ozdobną literę S – monogram imienia króla. W górnym łuku tej litery umieszczono miniaturową tarczkę herbową Batorych. W otoku napis: ·STEPHA[nus]·D[ei]·G[ratia]· REX·POL[oniæ]. Na rewersie szeląga (niewidocznym na naszej monecie) widnieją pod koroną dwie tarcze z herbami Litwy i Korony, a w otoku: ·SOLIDVS- ·REG[ni]·POL[oniæ]·15–80. Jest to więc szeląg Królestwa Polskiego.

Na nowej monecie, z braku miejsca, nie było możliwe przedstawienie w całości obu monet zabytkowych. Ponadto konieczne było dodanie metryczki z godłem, nazwą RZECZPOSPOLITA POLSKA, datą 2016, nominałem 20 ZŁ, a z drugiej strony objaśniającego napisu: SZELĄG, TALAR STEFANA BATOREGO.

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem