Tematyka monet
150. rocznica powstania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” jest najstarszą
organizacją sportowo-wychowawczą
na ziemiach polskich. Działa nieprzerwanie
od 7 lutego 1867 r. kiedy to we Lwowie
zarejestrowano pierwsze polskie gniazdo
„Sokoła”. Od połowy lat 80. XIX w. powstawały
kolejne gniazda „Sokoła”, które swym
zasięgiem objęły tereny trzech zaborów.
Symbolem organizacji jest sokół w locie trzymający
ciężarki do ćwiczeń. Z „
Sokołem”
wiążą się również początki sportu na ziemiach
polskich, w tym pierwszy historyczny
mecz piłki nożnej, który odbył się
14 lipca 1894 r. we Lwowie. Od początku
jednak propagowanie tężyzny fizycznej szło
w parze z działalnością patriotyczną i niepodległościową.
Znalazło to potwierdzenie
w powszechnym udziale druhów „Sokoła”
w powstaniu wielkopolskim oraz powstaniach
śląskich, w których stanowili znaczną
część kadry dowódczej.
Nie mniej istotny był wkład sokolstwa
w powstanie harcerstwa polskiego,
które zyskało ze strony stowarzyszenia
wsparcie kadrowe, organizacyjne i materialne.
Bez pomocy „Sokoła” trudno też
wyobrazić sobie organizację Błękitnej Armii
gen. Hallera, którą uznano za „jedyną,
samodzielną, sojuszniczą i współwalczącą
armię polską”, co zapewniło Polsce miejsce
w zwycięskim obozie po I wojnie światowej.
Z „Sokołem” związanych było wiele wybitnych
postaci, m.in. Ignacy Jan Paderewski,
gen. Józef Haller, Wojciech Korfanty, Roman
Dmowski i Karol Wojtyła.
Po wybuchu II wojny światowej organizacja
była niszczona z całą bezwzględnością (tak
przez Niemców, jak i Sowietów); wielu działaczy
zabito z powodu przynależności do niej.
Po wojnie władze komunistyczne wielokrotnie
odmawiały rejestracji stowarzyszenia. Stało się
to możliwe dopiero po upadku komunizmu
w 1989 r. W latach 1945–1988 organizacja działała
poza granicami Polski.
Dziś w Polsce i za granicą działa ponad 70
gniazd stowarzyszenia, prowadzących szeroką
działalność sportową, kulturalną i patriotyczną.
„Sokół” bierze aktywny udział w życiu społecznym,
współpracując z wieloma innymi
organizacjami oraz z władzami państwowymi
i samorządowymi.
Damian Małecki