Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Treaty Organization) – NATO – została powołana w 1949 r. jako międzynarodowa organizacja polityczno- wojskowa mająca przeciwdziałać realnemu zagrożeniu ze strony Związku Sowieckiego wobec Europy Zachodniej. Naczelną zasadę działania paktu można streścić maksymą: „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”.

Zniewolona porządkiem jałtańskim Polska aż do 1991 r. była jednak zmuszona do uczestnictwa w układzie wojskowym podporządkowanym interesom Moskwy. Dopiero wyzwolenie się spod jej dominacji umożliwiło przyjęcie doktryny obronnej i budowę sił zbrojnych właściwych niepodległemu państwu. Wraz z politycznym i gospodarczym powrotem do świata zachodniego Polska rozpoczęła także proces dołączania do jego struktur militarnych. W kwietniu 1991 r. Rada Północnoatlantycka przyjęła deklarację o partnerstwie z Polską oraz innymi krajami Europy Środkowej i Wschodniej. W grudniu tego samego roku premier Jan Olszewski zadeklarował wolę pełnego członkostwa Polski w NATO, a minister obrony narodowej Jan Parys uruchomił procedury dostosowania polskiej armii do standardów zachodnich. W Wojsku Polskim dokonano wielkich zmian organizacyjnych, personalnych, a sprzęt sowieckiej produkcji stopniowo zastępowano wyposażeniem dopasowanym do nowych wyzwań. Kadry reorganizowanego gruntownie wojska kształciły się m.in. na uczelniach amerykańskich oraz podczas ćwiczeń i manewrów przeprowadzanych wspólnie z formacjami NATO. We wrześniu 1993 r. dobiegło końca wycofywanie stacjonujących w Polsce przez 49 lat wojsk radzieckich. W lipcu 1997 r. Polska, Czechy i Węgry zostały zaproszone do członkostwa w sojuszu. Formalne wstąpienie naszego kraju do NATO nastąpiło 12 marca 1999 r.

W 2023 r. do Sojuszu Północnoatlantyckiego należało 31 państw, a w trakcie procedury przyjęcia były Szwecja oraz Bośnia i Hercegowina. Obecnie NATO to najsilniejszy pakt wojskowy we współczesnym świecie. Pozycja Polski w NATO istotnie wzrosła w ostatnich latach w wyniku znacznych inwestycji w naszą armię, która stoi na straży wyjątkowo ważnej, wschodniej flanki sojuszu. Jednym z zadań pełnionych rotacyjnie przez Siły Powietrzne Wojska Polskiego jest patrolowanie wschodnich granic trzech innych państw członkowskich NATO: Litwy, Łotwy i Estonii.

Przez wieki Rzeczpospolita odgrywała rolę jednego z głównych gwarantów bezpieczeństwa Europy. Dziś taką rolę pełni Sojusz Północnoatlantycki, którego potęga bazuje także na siłach zbrojnych naszej ojczyzny.

Artur Adamski

Na rewersie zostały przedstawione sylwetki pięciu żołnierzy Wojska Polskiego reprezentujących nowoczesne formacje wojskowe wchodzące w skład NATO oraz symbol NATO. Awers przedstawia kompozycję uzbrojenia będącego na wyposażeniu Wojska Polskiego: samobieżną armatohaubicę Krab, wyrzutnię rakietową M142 HIMARS oraz czołg M1A1 Abrams.

Numizmaty powiązane z artykułem