Topics of coins

80th Anniversary of ragained independence (in polish)

W czasie I wojny światowej Polacy zmuszeni byli walczyć w przeciwnych armiach państw zaborczych i to często na własnej ziemi. 16 VIII 1914 r. utworzyli Naczelny Komitet Narodowy, który przystąpił w Krakowie do organizowania Legionów Polskich przy armii austro-węgierskiej. Wobec niechęci państw centralnych (Niemiec i Austro-Węgier) do zajęcia stanowiska w sprawie polskiej Józef Piłsudski wstrzymał werbunek do Legionów oraz przystąpił do rozbudowy tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej, mającej na celu walkę zbrojną przeciw Rosji. 5 XI 1916 r. cesarze Niemiec i Austro-Węgier proklamowali manifest (tzw. akt 5 listopada) zapowiadający utworzenie z ziem zaboru rosyjskiego samodzielnego Królestwa Polskiego, nie deklarując jednak niepodległości przyszłego państwa, z ustrojem konstytucyjnym i własną armią - w zamian oczekując od Polaków wstępowania do armii austro-węgierskiej i niemieckiej.

W sierpniu 1917 r. powstał w Paryżu pod przewodnictwem Romana Dmowskiego Komitet Narodowy Polski, uznany przez Ententę za przedstawicielstwo polskie. Wobec odwlekania realizacji aktu 5 listopada przez państwa centralne Józef Piłsudski odmówił złożenia przysięgi na wierność obu cesarzom i został internowany w Magdeburgu. Klęska wszystkich trzech państw zaborczych w wyniku zakończenia I wojny światowej umożliwiła wyzwolenie Polski. Rada Regencyjna wydała manifest do narodu polskiego proklamując niepodległość i zjednoczenie Polski, a 23 X 1918 r. powołała rząd Józefa Świeżyńskiego. 11 XI podpisano zawieszenie broni na froncie zachodnim, a Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu, który 10 X wrócił do Warszawy z Magdeburga, naczelne dowództwo tworzącego się wojska. Następnie Rada rozwiązała się, przekazując Józefowi Piłsudskiemu całą władzę cywilną. 17 XI Józef Piłsudski powołał nowy centralny rząd z socjalistą Jędrzejem Moraczewskim na czele. 22 XI Piłsudski ogłosił się Naczelnikiem Państwa i razem z Jędrzejem Moraczewskim podpisał dekret o tymczasowych władzach Republiki Polskiej. 16 I 1919 r. uformował się rząd z Ignacym Paderewskim jako premierem. Nowe władze zostały zaaprobowane przez prawicę w Polsce oraz uznane przez paryski Komitet Narodowy Polski i Ententę.

W 1937 r. Sejm II RP uchwalił 11 listopada Świętem Niepodległości Polski. Na mocy ustawy z 1989 r. Sejm III RP - nawiązując do tradycji - ustanowił w tym dniu Narodowe Święto Niepodległości.