Powszechna Deklaracja Praw Człowieka jest nazwą dokumentu uchwalonego 10 grudnia 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 48 głosami za, przy 8 wstrzymujących się: Arabii Saudyjskiej, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski, Republiki Południowej Afryki, Rumunii, Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. W Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ proklamowała między innymi, iż „uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków wspólnoty ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju świata oraz konieczne jest zawarowanie praw człowieka przepisami prawa, aby nie musiał -doprowadzony do ostateczności -uciekać się do buntu przeciwko tyranii i uciskowi".

Formalnie Deklaracja Praw Człowieka nie miała charakteru prawnie wiążącego dla państw członkowskich ONZ, ale wywarła znaczny wpływ na ustawodawstwo wielu państw i rozwój międzynarodowej ochrony praw człowieka. Jej poszczególne postanowienia były następnie włączane do innych dokumentów z dziedziny prawa międzynarodowego i w ten sposób uzyskiwały moc wiążącą.

Deklaracja Praw Człowieka składa się ze wstępu i 30 artykułów, które określają prawa jednostki w dziedzinie cywilnej, politycznej, gospodarczej, społecznej i kulturalnej, m.in. prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, do swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania, do pracy, nauki, wolności wyznania, wolności słowa i stowarzyszania się.

Charakter prawnie wiążący nadały zasadom Deklaracji dopiero Pakty Praw Człowieka, składające się z Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, obejmującego 53 artykuły, oraz Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych, zawierającego 31 artykułów, oba uchwalone przez Zgromadzenie Ogólne 16 grudnia 1966 r.; weszły w życie w 1976 r. Ratyfikacja obu Paktów przez Polskę 29 grudnia 1977 r. oznaczała ostateczne uznanie postanowień Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Coins linked with an article