Trzynastowieczna Trzebnica była miejscem życia i działalności św. Jadwigi Śląskiej, żony księcia Henryka I Brodatego. Z jej inicjatywy powstało tu opactwo cysterek z przyklasztornym kościołem pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła i Najświętszej Marii Panny – obiekty zaliczane dzisiaj do zabytków klasy zerowej. Dzięki nim miasto zajmuje ważne miejsce na europejskim Szlaku Cysterskim i przyciąga tysiące turystów z całego świata. Zespół jest jednym z dwunastu zachowanych największych średniowiecznych zabytków architektury sakralnej w środkowej Europie. W ciągu wieków był kilkakrotnie przebudowywany.

W latach 1696–1726 pierwotny klasztor zburzono i wzniesiono nowy, w stylu barokowym. Jest to budowla dwupoziomowa, w kształcie czworoboku o wymiarach 115 x 88 m, z dwoma wewnętrznymi dziedzińcami. Zwraca w niej uwagę m.in. portal północny, prowadzący do apartamentów opatki – zaliczany do arcydzieł architektonicznej rzeźby barokowej. Godne uwagi są również rzeźby i obrazy zdobiące wnętrze klasztoru oraz eksponaty zakonnego muzeum. W wirydarzu św. Jadwigi można zobaczyć pozostałości pierwotnego opactwa. Zainteresowanie zwiedzających budzi także zabytkowy park klasztorny – z platanami, cisami, tujami i miłorzębami. Od 1870 r. w trzebnickim klasztorze pracują siostry z Kongregacji Miłosierdzia Świętego Karola Boromeusza.

Przyklasztorny kościół jest pierwszą na ziemiach polskich budowlą ceglaną. W następstwie wielokrotnej przebudowy powstała z niego trójnawowa świątynia o wystroju barokowym z elementami rokoka, licząca 80 m długości i 23 m szerokości. Z pierwotnej późnoromańskiej budowli zachowały się zręby murów, dwa portale – Dawidowy i Maryjny, krypta św. Bartłomieja oraz kaplica św. Jana Chrzciciela. Z XIII wieku pochodzi też kaplica św. Jadwigi – pierwsza w Polsce budowla w stylu czysto gotyckim. Do pereł sztuki barokowej zalicza się m.in: wykonany z marmuru i alabastru imponujący sarkofag św. Jadwigi, stojące przed prezbiterium posągi św. Jadwigi i św. Elżbiety, ołtarz główny i ambonę - dzieła wybitnego rzeźbiarza F.J. Mangoldta, a także obrazy M. Willmanna, zwanego „śląskim Rembrandtem” i F.K. van Bentuma.

Trzebnicki kościół jest najstarszym sanktuarium na Śląsku – uświęconym kultem św. Jadwigi - oraz jedną z ważniejszych nekropolii Piastów Śląskich. Spoczywa tu Książę Henryk Brodaty oraz wielu członków tego rodu, wśród nich zmarła w 1707 roku ostatnia z Piastów – Karolina, księżniczka legnicko–brzeska. W 1943 r. na mocy dekretu papieża Piusa XVI świątyni nadano tytuł bazyliki mniejszej. W 2007 r. Rzymska Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, za zgodą Ojca Świętego Benedykta XVI, erygowała Międzynarodowe Sanktuarium Świętej Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy. Jego kustoszami są księża salwatorianie.

Obiekt znajduje się przy Szlaku Cysterskim. Jest to nie tylko trasa turystyczno–pielgrzymkowa, ale także program „europejskich dróg kulturowych”, zainicjowany przez Radę Europy. Jego cele to przede wszystkim ukazanie wspólnego, duchowego i kulturowego, dziedzictwa naszego kontynentu oraz aktywizacja i rozwój społeczności zamieszkujących rejony, przez które ten szlak przebiega. Trzebnica jako najważniejsze sanktuarium archidiecezji wrocławskiej jest szczególnie predestynowana do podejmowania na jej terenie inicjatyw służących współpracy między narodami Europy.

Jedną z takich inicjatyw było utworzenie w 2007 r. Dużej Ścieżki Świętej Jadwigi, w związku z 740. rocznicą kanonizacji Świętej Jadwigi. Trasa została poprowadzona głównie polnymi i leśnymi drogami, po malowniczych wzgórzach oraz przedmieściach Trzebnicy. Dlatego poza walorami historyczno–edukacyjnymi, ścieżka pełni również funkcję krajobrazowej trasy turystycznej, zarówno dla piechurów, jak i rowerzystów. Trasa tworzy pętlę o długości 7 km. Rozpoczyna się i kończy na placu przed Bazyliką Św. Jadwigi. Przechodząc ścieżką, można zobaczyć siedem miejsc związanych z życiem św. Jadwigi. Na trasie ustawionych zostało siedem kamieni kontemplacyjnych, które ukazują cnoty trzebnickiej Świętej.

Marek Długozima
Burmistrz Gminy Trzebnica

Coins linked with an article