Do niedawna powszechnie sądzono, że twórcą polskiego mennictwa był Mieszko I (ok. 960–992). Kiedy okazało się jednak, że monety opatrzone imieniem Misico zostały wybite nie przez niego, ale przez jego wnuka – Mieszka II (ok. 1013– 1025–1034), pierwszeństwo trzeba było przyznać Bolesławowi Chrobremu (992–1025). Ponieważ jednak władca ten wybił aż 17 różnych typów srebrnych denarów, długo nie było wiadomo, który z nich jest najstarszy. A były wśród nich monety bardzo cenne i od dawna znane – z symbolicznym portretem księcia i nazwą Gniezna (GNEZDVN CIVITA S – Gniezno gród) lub z wyobrażeniem pawia i najstarszą nazwą Polski (PRINCES POLO NIE – władca Polski).

W końcu za najstarsze zostały uznane – niedawno odkryte i wciąż bardzo rzadkie – denary z końca X w. z przedstawieniem strzały wyłaniającej się z pęku sześciu gałązek. Mamy tu najprawdopodobniej do czynienia z symboliką chrześcijańską, która jest wszechobecna również i na innych monetach z tego czasu. Strzała to symbol Słowa Bożego, a gałązki to uproszczone Drzewo Życia.

Dookoła tego przedstawienia biegnie napis: BOLI ZLA VO DVX (Bolesław książę). Na oryginalnej monecie umieszczono go omyłkowo wstecznie (zob. rysunek). Obecnie dla celów edukacyjnych napis przedstawiono w jego prawidłowej postaci.. Zwraca uwagę nietypowa forma imienia władcy z literą „i” w środku i literą „o” na końcu. Tak jednak był nazywany Bolesław również w niektórych tekstach pisanych z tego czasu.

Na stronie odwrotnej, czyli na rewersie, brak jest jakiegokolwiek napisu. Całą powierzchnię monety zajmuje tylko jedno przedstawienie – krzyż typu bizantyjskiego z przekrzyżowanymi ramionami. Na ich końcach umieszczono małe okręgi. Podobne krzyże występują na srebrnych monetach bizantyjskich z X w. Na polskie monety wyobrażenie to trafiło jednak za pośrednictwem monet duńskich. Możliwe jest, że duńskie wpływy wiążą się z małżeństwem siostry Chrobrego z królem duńskim Haraldem Sinozębym.

Mała liczba zachowanych monet (3 sztuki) sugeruje, że rozmiary najstarszego mennictwa nie były duże. Powodem jego rozpoczęcia nie były więc przyczyny ekonomiczne, ale raczej manifestacyjne. Bolesław Chrobry nie chciał tu jednak manifestować swojej niezawisłości, ale przynależność do grona władców chrześcijańskiej Europy.

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem