Bicie polskich monet zostało przerwane już pod koniec panowania Bolesława Chrobrego. Wznowił je dopiero po półwiekowej przerwie jego prawnuk – Bolesław Śmiały. Władca ten nie kontynuował jednak mennictwa swojego wielkiego imiennika. O ile poprzednio emitowano aż kilkanaście typów monet, ale w niewielkich nakładach, o tyle obecnie wypuszczono tylko dwa podstawowe typy. Pierwszy pojawił się w czasie książęcych rządów Śmiałego, drugi zaś po jego królewskiej koronacji, która odbyła się w 1076 r. Oba typy znane są obecnie w setkach egzemplarzy, musiały więc być bite masowo. Przemawia to za tym, że były przeznaczone do obiegu i pełniły głównie funkcje ekonomiczne.

W typie 1. na awersie przedstawiono głowę księcia w profilu a wkoło niej jego imię bez żadnej tytulatury. Na rewersie widnieje znów wyobrażenie księcia, ale na koniu, z włócznią i tarczą w rękach.

Do niniejszej serii został wybrany typ 2., królewski. O tym, że mamy tu do czynienia z władcą ukoronowanym, przekonuje już pierwszy rzut oka. Na awersie widzimy schematycznie przedstawione popiersie z profilu, z wyraźnie zaznaczoną koroną na głowie i mieczem w ręku. Na stronie odwrotnej widać wyobrażenie trójwieżowej budowli zwieńczonej kopułami. Jest to zapewne symboliczne przedstawienie siedziby władcy. W rachubę może wchodzić albo jego krakowskie palatium, albo cały Kraków, pełniący wówczas funkcje stołeczne.

Można zatem powiedzieć, że wyobrażenia obu typów nie zawierają żadnych elementów związanych z symboliką sakralną. Została ona zastąpiona przez symbolikę manifestującą prestiż władcy. I choć na monetach typu 2. brak jego imienia, odbiorcy tych monet nie mieli wątpliwości, że emitentem był dysponujący insygniami królewskimi – król Bolesław. O monecie świadczy jednak nie tylko jej postać zewnętrzna. Istotny jest, i to może jeszcze bardziej, metal, z którego jest wykonana. Królewskie denary Bolesława Śmiałego zawierają wyjątkowo mało srebra, a najpóźniejsze emisje są już prawie miedziane. Można przypuszczać, że to oszustwo monetarne było jedną z przyczyn oporu ludności przeciw władcy, co w konsekwencji doprowadziło do zegnania go z tronu.

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem