Kazimierza kujawskiego księcia syn, po trzykroć wygnaniec, powróciwszy na ojczystą ziemię rozrzucone części państwa zebrał i połączył. Umarł roku pańskiego 1333, mając lat 73, panowawszy lat 13, dnia 2 marca. Na trzeciej w serii monecie oglądamy medal z Władysławem I Łokietkiem, który przywrócił piastowską dynastię na polski tron po krótkim panowaniu Wacławów czeskich. Jego wielką zasługą jest zjednoczenie znacznych części Królestwa Polskiego po okresie rozbicia dzielnicowego.

Na portrecie autorstwa Marcella Bacciarellego – będącym pierwowzorem medalu wykonanego przez Jana Filipa Holzhaeussera – przedstawiono królewskie popiersie, a rysy twarzy Łokietka odwzorowano zapewne z nagrobka w katedrze wawelskiej. Król ma na głowie misiurkę z kitką i nosi bogatą (lecz anachroniczną, bo używaną głównie w siedemnastym wieku) zbroję rajtarską. Na rewersie medalu czytamy w tłumaczeniu: Kazimierza kujawskiego księcia syn, po trzykroć wygnaniec, powróciwszy na ojczystą ziemię rozrzucone części państwa zebrał i połączył. Umarł roku pańskiego 1333, mając lat 73, panowawszy lat 13, dnia 2 marca.

Władysław I Łokietek, z kujawskiej linii Piastów, urodził się w 1260 lub 1261 r. Początkowo książę Brześcia na Kujawach, powiększał swą domenę, walcząc niestrudzenie, choć ze zmiennym szczęściem, z dzielnicowymi książętami. Zdobywał, tracił i ponownie łączył pod swą władzą księstwa łęczyckie i sieradzkie, sandomierskie, wielkopolskie i wschodniopomorskie. W 1306 r. – po czteroletnim wygnaniu i śmierci królów Wacława II i III – ostatecznie opanował Małopolskę, a w 1314 r. Wielkopolskę. Mimo zwycięstwa pod Płowcami utracił na rzecz zakonu krzyżackiego Kujawy, a wcześniej Pomorze Gdańskie. Poza granicami jego władztwa pozostało też Pomorze Zachodnie, Śląsk, Mazowsze i Grody Czerwieńskie. Uzyskując papieską zgodę, koronował się 20 stycznia 1320 r. – już nie w Gnieźnie, lecz po raz pierwszy w katedrze wawelskiej w Krakowie. Wybił pierwszą polską monetę złotą – słynnego florena, zachowanego do dzisiaj tylko w jednym egzemplarzu.

Marta Męclewska
b. kurator Gabinetu Numizmatycznego
Zamku Królewskiego w Warszawie

Numizmaty powiązane z artykułem