Św. Wojciech, postać szeroko znana w Europie pod imieniem Adalberta, urodził się około 956 r. w Libicach w czeskim rodzie książęcym Sławnikowiców. Ze strony ojca był spokrewniony z Ottonem III, a ze strony matki - z Bolesławem Chrobrym. Wychowany był w Niemczech; tam też, w Magdeburgu, studiował teologię. Jego przewodnikiem duchowym był św. Adalbert, pierwszy arcybiskup Magdeburga, którego imię przybrał przy bierzmowaniu. Około 981 r. przyjął święcenia kapłańskie w Pradze, a w 983 r. został pierwszym biskupem Pragi, pochodzącym z Czech. 17 kwietnia 990 r. złożył śluby zakonne w klasztorze benedyktyńskim w Rzymie na Awentynie; wówczas zetknął się z cesarzem Ottonem III i pozys-kał jego przyjaźń. W tym okresie Wojciech powziął myśl wyruszenia na pracę misyjną do pogan. Na początku 995 r. papież zezwolił mu na podjęcie misji wśród Bałtów. Przygotowania do niej rozpoczął z początkiem 997 r. w Polsce, niedawno przyjętej do grona krajów chrześcijańskich.

W kwietniu 997 r. biskup Wojciech, w porozumieniu z cesarzem Ottonem III i Bolesławem Chrobrym, wyruszył z Polski wraz z dwoma towarzyszami z misją chrystianizacyjną na ziemie Prusów. Misja biskupa zakończyła się jego męczeńską śmiercią w dniu 23 kwietnia 997 r. w miejscowości Święty Gaj w okolicach Pasłęka. W dwa lata później, w 999 r., Wojciech został kanonizowany.

Męczeństwo św. Wojciecha pomogło Bolesławowi Chrobremu w osiągnięciu sukcesu dyplomatycznego na skalę międzynarodową, gdyż wykupienie zwłok męczennika za ilość złota - jak podaje legenda - równoważną ich ciężarowi oraz uroczyste złożenie ich w Gnieźnie, podniesionym w 1000 r. do rangi metropolii kościelnej, spotkało się z powszechnym uznaniem w Europie. Kult św. Wojciecha zaczął szybko się szerzyć, opromieniając przy tym władcę, z którego pomocą : wyruszył on jako misjonarz, i ugruntowując przekonanie w Europie o Polsce jako o kraju chrześcijańskim. Decyzja cesarza Ottona III o wybraniu się z pielgrzymką do grobu Świętego (przyjaciela i spowiednika cesarza) była okazją do zademonstrowania potęgi i bogactwa Polski, a spotkanie obu władców (tzw. zjazd gnieźnieński w 1000 r.) zaowocowało uznaniem przez cesarza suwerenności księcia polskiego. Stanowiło to punkt wyjścia dla starań Bolesława o formalną już koronację.

Grób św. Wojciecha w katedrze gnieźnieńskiej jest najstarszym miejscem pielgrzymek w Polsce. Od 26 stycznia 1997 r. Relikwie Świętego znajdują się również w kościele św. Wojciecha w Warszawie.

Numizmaty powiązane z artykułem