Czwarta z serii moneta ukazuje popiersie syna Władysława Łokietka, Kazimierza, który zyskał przydomek Wielki z powodu ogromnych zasług w odbudowie monarchii piastowskiej – choć stał się ostatnim władcą tej pierwszej polskiej dynastii.

Medalierski wizerunek króla jest swobodnym nawiązaniem do portretu autorstwa Marcella Bacciarellego (odmienna korona i strój, wyeksponowana tarcza z ukoronowanym lwem, pokazującym – w odbiciu lustrzanym – herb przyłączonej Rusi Czerwonej).

Na rewersie medalu (na monecie w nieco skróconym tekście) czytamy w tłumaczeniu: Syn Łokietka, pierwszy prawa ojczyste zebrał i ułożone w Wiślicy ogłosił, miast wiele obwarował, Ruś Czerwoną do Korony przyłączył, pragnął zrobić i zrobił szczęśliwymi obywateli i rolników; ostatni z domu Piasta król. Umarł roku 1370, mając lat 60, panowawszy lat 33. dnia 5. listopada.

Długie panowanie Kazimierza Wielkiego, urodzonego w 1310 r., przyniosło krajowi wiele pożytków. Król utrwalił władzę w dziedzicznych dzielnicach – Wielkopolsce, Ziemi Sieradzkiej i Wieluńskiej, Małopolsce oraz na Kujawach. Tracąc na rzecz zakonu krzyżackiego Pomorze Gdańskie, a w 1348 r. na rzecz Czech księstwa śląskie, skierował ekspansję na wschód i południe. Przyłączył Ruś Halicko-Włodzimierską (Ruś Czerwoną); zhołdowane zostało Mazowsze i Podole. Powstał szlak handlowy łaczący Morze Bałtyckie z Czarnym. Gospodarka przeżywała rozwój, wsparty modernizacyjnymi działaniami – unifikacją prawa, lokacjami miast, reformami skarbowymi i wojskowymi. Kraj opatrzono dziesiątkami nowych zamków, wieloma świeckimi i kościelnymi budowlami. W 1364 r. król ufundował Akademię Krakowską – pierwszy polski uniwersytet. Przeprowadził reformę monetarną, tworząc nowe jednostki monetarne, w tym pierwszą rodzimą grubszą monetę srebrną – grosz krakowski.

Marta Męclewska
b. kurator Gabinetu Numizmatycznego
Zamku Królewskiego w Warszawie

Numizmaty powiązane z artykułem