Trzecią monetą, która została uwzględniona w serii, jest denar Bolesława III Krzywoustego. Spośród sześciu typów monet bitych za jego władztwa wybór padł na typ drugi. Na awersie przedstawiono tu księcia na tronie z mieczem w prawym ręku, a z lewą ręką wzniesioną do góry. Miecz to insygnium władzy, zapowiedź silnych, ale sprawiedliwych rządów. Podniesiona ręka natomiast obiecuje pokój tym, którzy oddadzą się pod opiekę władcy. Na rewers wraca symbol sakralny – krzyż z czterema punktami umieszczonymi między jego ramionami.

Nie mniej interesujące są napisy, które otaczają te przedstawienia. Na awersie wyobrażeniu księcia towarzyszy jego imię BOLEZLAVS, a na rewersie pojawia się słowo DENARIVS. Na innej odmianie denara obie te legendy zostały powiązane ze sobą, a napis przybrał formę: DVCIS BOLEZLAI – DENARIVS, co znaczy „Denar księcia Bolesława”. Jedyny to we wczesnym średniowieczu przypadek, kiedy na polskiej monecie występuje określenie nominału. W ten sposób potwierdza się informacja znana już z przekazów pisanych, że monety emitowane w tym czasie to denary.

Domyślamy się, że do bicia tych niezwykłych denarów Bolesław Krzywousty przystąpił w ważnym dla siebie momencie, a mianowicie w 1107 roku. Objął wtedy pełnię władzy w państwie, odsuwając od rządów przyrodniego brata – Zbigniewa.

Zwraca uwagę stosunkowo duża liczba typów monet Bolesława Krzywoustego. Jego ojciec, Władysław Herman, emitował tylko jeden typ, przez dwadzieścia lat panowania nie zmieniając wyglądu swoich monet. Jednak Krzywousty – zmuszony sytuacją polityczno- -gospodarczą – zapoczątkował nową politykę pieniężną. Polegała ona na okresowej wymianie monet będących w obiegu na monety nowe, o odmiennych przedstawieniach. Odbywało się to oczywiście w stosunku niekorzystnym dla ludności, na przykład za trzy stare denary dawano tylko dwa nowe. Ten sposób osiągania zysku został znacznie rozbudowany przez synów Krzywoustego, zwłaszcza przez Mieszka III Starego.

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem