Mennictwo Mieszka III Starego (1173–1177 i 1181–1202) otwiera nowy okres w dziejach monety polskiej – okres brakteatów, czyli cienkich monet bitych tylko z jednej strony. Zastapiły one ciezsze, dwustronne denary, które były do tej pory w obiegu.

Jednoczesnie obserwujemy znaczne zwiekszenie liczby typów monet. Mieszkowi III przypisuje sie ich ponad 50. Na monetach tych widnieja rózne przedstawienia ksiecia, sw. Wojciecha, zwierzat – prawdziwych i fantastycznych. Znane sa tez monety, na których nie ma zadnych wizerunków, a wystepuja wyłacznie napisy. I tu kolejna niespodzianka – napisy na monetach Mieszkowych sa nie tylko po łacinie, ale równiez w jezyku hebrajskim. Zjawisko to tłumaczy sie zatrudnianiem w mennicach Zydów, a nawet dzierzawieniem przez nich dochodów menniczych. Dochody te powstawały w czasie przeprowadzanej okresowo wymiany monet. To własnie „odnawianie monety”, dokonywane nawet trzy razy w roku, wyjasnia taka obfi tosc typów monetarnych.

Do serii obrazujacej historie monety polskiej został wybrany brakteat z wyobrazeniem lwa zwróconego w lewo, ale z głowa skierowana do tyłu. W otoku towarzyszy mu napis ze wzgledu na forme i tresc zupełnie wyjatkowy. Hebrajskimi literami zapisano tam bowiem po polsku: „Mieszko król Polski”. Poniewaz jednak Mieszko, jak wiadomo, nie nosił korony, nazwanie go królem oznacza tylko, ze w oczach zydowskich mincerzy był władca poteznym, przewyzszajacym znaczeniem drobnych ksiazat dzielnicowych. W tym kontekscie mozemy sie domyslac, ze lew – król zwierzat – personifi kował samego Mieszka.

Na naszej nowej monecie do lwa z brakteatu Mieszka nawiazuje wizerunek lwa zaczerpniety z obramowania Drzwi Gnieznienskich. Natomiast na drugiej stronie monety widzimy scene wzorowana na patenie ofi arowanej przez Mieszka III klasztorowi cystersów w Ladzie. Wyobrazono tu ksiecia donatora (z lewej strony), sw. Mikołaja – patrona klasztoru (po srodku) i opata Szymona (z prawej strony).

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem