Piąta moneta serii upamiętnia Ludwika I z francuskiej dynastii Andegawenów (d’Anjou), syna Karola Roberta i Elżbiety Łokietkówny. Ludwik od 1342 r. był królem Węgier, a w 1370 r. – na mocy wcześniejszych układów dotyczących sukcesji andegaweńskiej na tronie polskim w przypadku braku męskiego potomka Kazimierza Wielkiego – stał się królem Polski.

Medalierski wizerunek Ludwika, bliski portretowi Marcella Bacciarellego, ukazuje króla w prawym profilu, z brodą, w sukni w rozetki i płaszczu spiętym klamrą. Na głowie ma fantazyjną, odmienną niż na portrecie, koronę. Na rewersie medalu (na awersie monety w skróconym tekście) czytamy w tłumaczeniu: Z rodu francuskiego, syn Karola Andegaweńskiego, króla Węgier, król węgierski, Kazimierza Wielkiego z siostry Elżbiety siostrzeniec, stan rycerski w Polsce wielu swobodami ozdobił. Umarł w Trnawie Roku Pańskiego 1382, mając lat 56, panując w Polsce lat 12, dnia 12 września.

Ludwik, urodzony w 1326 r. w Wyszehradzie, został królem Polski po 28 latach pomyślnego panowania na Węgrzech (gdzie zyskał przydomek Wielki). W Polsce, po koronacji w Krakowie 17 listopada 1370 r., współrządy pod jego częstą nieobecność sprawowała matka, Elżbieta Łokietkówna, następnie biskup Zawisza z Kurozwęk; znaczną rolę odgrywał też książę Władysław Opolczyk. Aby uzyskać dla swych córek zgodę na sukcesję tronu, Ludwik nadał w 1374 r. szlachcie polskiej przywilej koszycki, który zawierał zwolnienia podatkowe i inne wolności. Osłabił w ten sposób władzę królewską, ale stworzył podwaliny późniejszej demokracji szlacheckiej. Zrzekł się ostatecznie Śląska na rzecz Czech, zaś Ruś Czerwoną podporządkował koronie węgierskiej. Wiódł zwycięskie boje na rzecz Węgier na Bałkanach, pod koniec życia zdobył Dalmację i Dubrownik. Zmarł w Nagyszombat (po łacinie Tyrnavia, obecnie Trnava na Słowacji) w 1382 r.

Marta Męclewska
b. kurator Gabinetu Numizmatycznego
Zamku Królewskiego w Warszawie

Numizmaty powiązane z artykułem