Dziewiąta moneta serii ukazuje Kazimierza Jagiellończyka, młodszego brata Władysława Warneńczyka. Jego długie panowanie było bardzo owocne; przyłączono ziemie pruskie, księstwo oświęcimskie i część Mazowsza. Z 13 dzieci ze związku z Elżbietą Rakuszanką (zwaną matką królów) czterech jego synów było koronowanych, jeden zyskał nimb świętości, a pięć córek wżeniło się w znane europejskie domy książęce. Dynastia jagiellońska stała się ważną siłą polityczną Europy XV w.

Na medalowym popiersiu króla (według portretu pędzla Marcella Bacciarellego) widać podobieństwo rysów twarzy do rzeźby nagrobka dłuta Wita Stwosza w katedrze na Wawelu. Na medalu głowa króla w futrzanym kołpaku z kitą, przy płaszczu spiętym klamrą tarcza z herbem Prus Królewskich.

Na rewersie medalu czytamy w tłumaczeniu: Jagiełły syn drugi, Prusy na żądanie mieszkańców spod jarzma niemieckiego wyrwawszy, do Korony przywrócił i prowincją zrobił. Umarł w Grodnie Roku Pańskiego 1492, mając lat 66, po 45 latach panowania, dnia 7 czerwca.

Kazimierz, urodzony w 1427 r. syn Władysława Jagiełły i Zofii Holszańskiej, w 1440 r. obwołany został na Litwie wielkim księciem, jednak formalnie unię personalną polsko-litewską odnowiono dopiero po jego koronacji w 1447 r. Rozwój handlu wiślanego, emancypacja polityczna miast w państwie krzyżackim, powstanie Związku Pruskiego, były przyczyną wydania w 1454 r. aktu inkorporacji Prus do Polski. Po wojnie trzynastoletniej z Zakonem Krzyżackim, zakończonej w 1466 r. zwycięstwem Polski, pozyskano Pomorze Gdańskie i część ziem pruskich. Zakon stał się lennikiem korony polskiej. Dla syna, Władysława, król uzyskał korony Węgier i Czech. Szlachta polska otrzymała nowe przywileje. Rozkwitała nauka i kultura; Jan Długosz napisał monumentalne dzieje Polski, a w kościele Mariackim w Krakowie powstał ołtarz Wita Stwosza.

Marta Męclewska

Numizmaty powiązane z artykułem