Moneta Centrum Pieniądza Narodowego Banku Polskiego im. Sławomira S. Skrzypka jest poświęcona jedynej w swoim rodzaju placówce edukacyjno- wystawienniczej, działającej od 2016 roku w centrali NBP w Warszawie. Patronem Centrum jest pomysłodawca projektu Sławomir S. Skrzypek, tragicznie zmarły w katastrofie smoleńskiej prezes NBP.

Licząca ponad 2000 m2 powierzchni i podzielona na 16 modułów tematycznych ekspozycja stała Centrum opowiada historię pieniądza, propaguje wiedzę ekonomiczną, wyjaśnia rolę banków centralnych i znaczenie procesów ekonomicznych oraz wyjaśnia zasady inwestowania i lokowania pieniędzy. W intrygującej oprawie scenograficznej zgromadzono kilka tysięcy unikalnych eksponatów i numizmatów oraz ponad 250 najnowocześniejszych urządzeń multimedialnych stanowiących interaktywną platformę, dzięki której zwiedzający mogą wziąć udział w strategicznych grach ekonomicznych albo obejrzeć tematyczne animacje i filmy. Goście mogą również zapoznać się z jedną z większych w kraju kolekcji polskich monet, porozmawiać z wirtualnym bankierem, podnieść w skarbcu sztabę złota czy zbadać w laboratorium autentyczność własnych pieniędzy.

W zamierzeniu emitenta moneta ma ujmować syntetycznie ideę Centrum, którą można zdefiniować jako interakcję pomiędzy człowiekiem a ekspozycją, czyli światem pieniądza opisanym poprzez trzy podstawowe kategorie: historię, etykę i estetykę (pieniądz jako dzieło sztuki). Głównym elementem rewersu jest ,,drzewo wiedzy” – jeden z najbardziej charakterystycznych punktów ekspozycji Centrum, tak ze względu na swoją atrakcyjność scenograficzną, jak też liczne warstwy znaczeniowe. Pozostałe elementy, takie jak okrążająca drzewo tarcza zegara historii i umieszczona w tle wstęga gablot, również należą do scenografii ekspozycji stałej, którą wiąże motyw banknotowego gilosza widoczny w kolejnych modułach.

O ile rewers jest nośnikiem treści stricte symbolicznych, o tyle awers dopełnia narrację, wprowadzając pojęcia kluczowe dla opowieści o świecie pieniądza. Zapisane na monecie słowa – bezpieczeństwo, przyszłość, stabilność, wartość, historia, państwo, kultura, wiedza, pieniądz, rozwój, rynek i bank – są wpisane w kręgi, rozchodzące się koncentryczne od umiejscowionego centralnie godła, stanowiącego plastyczną i znaczeniową oś kompozycji. Kręgi te, przywodzące na myśl kształt monety czy też elementy precyzyjnego mechanizmu, są graficznym leitmotivem Centrum, obecnym m.in. jako ikony nawigacji w aplikacjach multimedialnych.

Taki układ znaczeń, łączący aspekt techniczny z humanistycznym, pokazuje jednocześnie sposób, w jaki te dwa obszary będą się przenikać podczas zwiedzania Centrum, oferując kompendium wiedzy o pieniądzu.

Piotr C. Śliwowski

Numizmaty powiązane z artykułem