Tematyka monet

100-lecie powstania Komitetu Narodowego Polskiego

4 czerwca 1917 r. prezydent Republiki Francuskiej Raymond Poincaré ogłosił dekret zapowiadający tworzenie Armii Polskiej we Francji. Zgodnie z demokratycznymi standardami wymagającymi cywilnego zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi, rząd francuski pozwolił działać polskiej reprezentacji narodowej. Taką instytucją stał się utworzony w połowie sierpnia 1917 r., kierowany przez Romana Dmowskiego Komitet Narodowy Polski. Nie chcąc przyczyniać się do podsycania i tak silnych antagonizmów wśród polskiej społeczności, KNP świadomie ograniczył swój obszar kompetencji do dwóch dziedzin: wojska oraz polityki zagranicznej. Pełnił więc rolę polskiego ministerstwa spraw zagranicznych oraz obrony.

Jesienią 1917 r. KNP został uznany przez Francję, Wielką Brytanię, Włochy oraz USA za oficjalną reprezentację polską. Jego pojawienie się na Zachodzie torowało drogę uznaniu praw Polski do niepodległości: 3 czerwca 1918 r. państwa sprzymierzone w ogłoszonej w Wersalu deklaracji oznajmiły, że utworzenie zjednoczonego, suwerennego państwa polskiego z dostępem do morza jest jednym z celów wojennych państw koalicji. Był to wielki sukces polityczny KNP.

Jakkolwiek zaplecze polityczne KNP tworzyła wyłącznie prawica – narodowi demokraci oraz konserwatyści – był on instytucją ogólnonarodową, która dobrze zasłużyła się Ojczyźnie. Potrafił dystansować się od partyjnych rozgrywek, zapewnił Polsce miejsce wśród zwycięzców I wojny światowej, stworzył program terytorialny suwerennego państwa – w granicach którego naród polski mógł uzyskać warunki wszechstronnego rozwoju – potem zaś, już w roli delegacji polskiej na konferencję pokojową (1919), umiejętną dyplomacją wspierał polski wysiłek militarny.

Prof. Krzysztof Kawalec