Tematyka monet
Fryderyk Skarbek
Fryderyk Florian Skarbek (1792–1866)
to myśliciel o wszechstronnych dokonaniach,
pamiętany przede wszystkim ze względu
na prace naukowe z zakresu ekonomii.
Niemniej
jego bogaty dorobek twórczy obejmuje
także powieści, dramaty, wiersze, przekłady,
jak również dzieła historyczne i malarstwo
pejzażowe.
Pochodził ze starej szlacheckiej rodziny legitymującej
się herbem Abdank. Jako młodzieniec
kształcił się pod nadzorem Mikołaja
Chopina, ojca Fryderyka. W liceum pobierał
nauki u słynnego językoznawcy Samuela
Bogumiła Lindego, któremu pomagał
w pracach nad słownikiem języka polskiego.
Następnie wyjechał na studia do Francji,
by po dwóch latach wrócić do ojczyzny.
Przez kilkanaście lat wykładał ekonomię
polityczną na Uniwersytecie Warszawskim.
W ciągu swojego życia polski uczony piastował
wiele urzędów publicznych.
Skarbek nadał nauce o gospodarowaniu rys
narodowy, dlatego też nazywany jest ojcem
polskiej ekonomii. W swoich dziełach uwypuklał
pojęcie narodu, wiążąc w całość
wszystkie zjawiska związane z gospodarką
ogólnonarodową.
Warunków rozwoju i dobrobytu społecznego
upatrywał Skarbek w istnieniu szerokiej
grupy średnich właścicieli. Z kolei w celu
likwidacji ubóstwa chłopów i nędzy robotników
najemnych postulował przekształcenie
ich w rzeszę drobnych przedsiębiorców.
Odrzucał pojęcie homo oeconomicus, podkreślając
dążenia jednostki do osiągania nie
tylko celów materialnych, lecz także duchowych
i społecznych.
Skarbek akcentował znaczenie własności prywatnej,
która lepiej służy rozkwitowi społecznemu
niż interwencjonizm państwowy i biurokracja.
Postulował rozwój przemysłu, działania
prowadzące do zmniejszenia długu publicznego
i redukcję obciążeń fiskalnych. Uczony kładł
nacisk na konieczność pozyskiwania kapitału
poprzez prywatne oszczędności oraz zaznaczał
nieodzowność równomiernego wzrostu wszystkich
dziedzin gospodarki. Prowadził także działalność
społeczną i dobroczynną – wspierał
zakładanie kas oszczędnościowych dla robotników
oraz budowę przytułków dla ludzi bezdomnych
i ubogich.
Wśród głównych dzieł polskiego ekonomisty
warto wymienić jego opus magnum
„Ogólne zasady nauki gospodarstwa
narodowego”, dwutomowy podręcznik
„Gospodarstwo narodowe”, pracę historyczną
„Dzieje Księstwa Warszawskiego”,
jak również powieść „Pamiętniki Seglasa”.
Grzegorz Jeż