Kiedy 26 grudnia 1918 r. Ignacy Jan Paderewski przybył do Poznania, wracając z wieloletniego pobytu poza ojczyzną, spotkał się z przywitaniem, jakie przysługuje monarsze. Zapewne niewielu Polaków śledziło jego karierę muzyczną, choć od końca XIX stulecia koncertował w wielu miastach Europy i obu Ameryk. Dla rodaków stał się uosobieniem nadziei, że naród polski prędzej czy później zdoła odzyskać niepodległość.

Coraz liczniejsze sukcesy artystyczne Paderewski wykorzystywał do nawiązywania kontaktów z ważnymi postaciami światowej polityki. Szczególnie owocne okazały się jego działania na terenie Stanów Zjednoczonych, gdzie udało mu się zbliżyć do Woodrowa Wilsona. Za swój sukces mógł więc uważać deklarację prezydenta USA ze stycznia 1918 r., zawierającą zapowiedź stworzenia niepodległego państwa polskiego.

Jako polityk będący ponad partyjnymi podziałami stanął w styczniu 1919 r. na czele rządu utworzonego dzięki kompromisowi między obozami Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Większość codziennych obowiązków powierzył współpracownikom, sam natomiast skoncentrował się na działaniach w sferze międzynarodowej. W kwietniu 1919 r. został bowiem, wraz z Dmowskim, delegatem Polski na konferencję pokojową w Paryżu. Jego krytycy zarzucali mu zbytnią pojednawczość wobec mocarstw, ale Paderewski bronił swej polityki, podkreślając, że traktat wersalski − niezależnie od różnych wad − przyniósł Polsce wolność i niepodległość, które jeszcze przed pięciu laty większość Polaków uważała za niedościgłe marzenia.

Trudności gospodarcze sprawiły, że w grudniu 1919 r. rząd podał się do dymisji, a Paderewski wyjechał z kraju i powrócił do muzycznych pasji. Nie tracił jednak z pola widzenia wydarzeń w ojczyźnie. Ostatnim aktem jego patriotycznej aktywności było, już u schyłku życia, przewodniczenie w latach 1939−1941 Radzie Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej, stanowiącej substytut sejmu polskiego na uchodźstwie.

Andrzej Chojnowski

Numizmaty powiązane z artykułem