Helena Modrzejewska (1840–1909) była wybitną aktorką, wielką legendą polskiego teatru, gwiazdą dwóch kontynentów. Słynęła z urody, talentu i szlachetności. Była nie tylko wyjątkową artystką, ale też gorliwą patriotką i filantropką.

Urodziła się w Krakowie; plotka głosiła, że jej ojcem był książę Eustachy Sanguszko. Debiutowała dzięki protekcji aktora Gustawa Zimajera, który umożliwił jej debiut w 1861 roku w Bochni. Wkrótce został ojcem jej dzieci (córka zmarła tragicznie w dzieciństwie, syn Rudolf – znany jako Ralf Modjeski – stał się cenionym amerykańskim budowniczym mostów). Po czterech latach występów w teatrach prowincjonalnych Modrzejewska uciekła od Zimajera i od 1865 roku odnosiła sukcesy w teatrze krakowskim. W latach 1868−1876 występowała w Warszawie, gdzie szybko zyskała status gwiazdy. Razem z mężem, hrabią Karolem Chłapowskim, przeniosła się do Ameryki. Jako Helena Modjeska występowała w wielu teatrach amerykańskich, odbywając triumfalne podróże artystyczne. Nie zapomniała jednak o ojczyźnie i niemal co roku przyjeżdżała na występy gościnne – najczęściej do Lwowa i rodzinnego Krakowa, gdzie zaangażowała się w zbiórkę pieniędzy na budowę nowego teatru (obecnie Teatr im. Juliusza Słowackiego). Później wielokrotnie występowała na tej scenie, zachwycając publiczność swoimi słynnymi rolami, m.in.: szekspirowskiej Lady Makbet, Marii w Warszawiance Wyspiańskiego, Marii Stuart Słowackiego wg Schillera, Damy kameliowej Dumasa. Ostatnie występy Modrzejewskiej w ojczyźnie odbyły się w Krakowie w 1903 roku. Zmarła w swojej posiadłości w Kalifornii, spoczywa na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Diana Poskuta-Włodek

Numizmaty powiązane z artykułem