Działalność mennicza za panowania Jana III Sobieskiego (1674−1696) była ograniczona w czasie. Mennicę bydgoską uruchomiono bowiem dopiero w 1677 r., a krakowską w 1679. Zamknięcie obu mennic nastąpiło natomiast już w 1685 r. Wynika z tego, że w czasie ponaddwudziestoletniego panowania król wybijał monety jedynie przez osiem lat. Były to przede wszystkim srebrne monety koronne: trojaki, szóstaki i orty (18 groszy) oraz niewielka ilość monet złotych. Najpowszechniejszą monetą był szóstak. Na awersie nosi on antykizujące popiersie króla w todze i wieńcu laurowym. Otacza je legenda: IOAN[nes].III. D[ei].G[ratia] REX POL[oniae] M[agnus]. D[ux].L[ituaniae].R[ussiae]. P[russiae], co znaczy: „Jan III z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski”. Pod popiersiem inicjały Tytusa Liwiusza Boratiniego – T.L.B., dzierżawcy obu mennic.

Na rewersie umieszczono pod koroną cyfrę VI i trzy tarcze z herbami Polski, Litwy i Janiny (Sobieskich). W otoku napis: GROS[si].ARG[entei].SEX – REG[ni].POLONIAE, czyli „Groszy srebrnych sześć Królestwa Polskiego”. W połowie napisu herb Leliwa Jana Andrzeja Morsztyna, podskarbiego wielkiego koronnego. Na dole data 16 – 82 rozdzielona tarczą Sobieskich.

Zrozumiałe jest, że wizerunek tej monety, reprezentatywnej dla mennictwa króla, znalazł się na nowej monecie NBP. Na jej stronie głównej umieszczono rewers szóstaka i tradycyjną już, okrągłą tarczkę z napisem: Rzeczpospolita Polska, wizerunkiem orła ustalonym dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, nominałem 20 ZŁ i rokiem emisji: 2019; powyżej fragment płaskorzeźby z pałacu w Wilanowie przedstawiającej Jana Sobieskiego na koniu tuż przed koronacją królewską.

Na stronie odwrotnej monety widać awers szóstaka, a z prawej strony Orła z herbem Janina na piersiach z herbarza Wacława Potockiego z 1696 r. Całości dopełnia napis z lewej strony: SZÓSTAK JANA SOBIESKIEGO.

Stanisław Suchodolski

Numizmaty powiązane z artykułem