Tematyka monet
Stanisław Głąbiński
Stanisław Głąbiński (1862–1941) w swojej działalności
publicznej łączył role ekonomisty, polityka,
prawnika oraz publicysty. Kształcił się
i został profesorem prawa na Uniwersytecie
Lwowskim, piastował także stanowisko rektora
tej uczelni. W czasach zaborów przez wiele lat
posłował do parlamentu austriackiego oraz galicyjskiego
Sejmu Krajowego, a przez krótki okres
kierował ministerstwem kolei w rządzie austriackim.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości
sprawował mandat poselski w latach 1919–1927,
po czym przez kolejne siedem lat zasiadał
w ławach senatorskich. W drugim rządzie Wincentego
Witosa objął funkcje wicepremiera oraz
ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego,
które pełnił przez kilka miesięcy roku 1923.
Głąbiński należał do współzałożycieli Stronnictwa
Narodowo-Demokratycznego i pozostał jednym
z liderów obozu narodowo-demokratycznego
przez cały okres międzywojnia. Po wybuchu
II wojny światowej został aresztowany przez
sowieckie NKWD w pobliżu granicy z Rumunią.
Zmarł w więzieniu etapowym w Charkowie.
Jako myśliciel Głąbiński czerpał inspiracje
z dorobku swojego nauczyciela Leona Bilińskiego
oraz niemieckiej szkoły historycznej – bliskie mu
były w szczególności idee Gustava von Schmollera.
Ekonomię, nazywaną przez niego ekonomiką,
postrzegał jako ściśle sprzęgniętą z polityką
i socjologią dziedzinę, w której pewne utarte
prawa i fakty traktowane są pragmatycznie i zdroworozsądkowo. Swoją ekonomikę określał
początkowo mianem „społeczna”, by w późniejszym
czasie preferować termin „narodowa”. Uczony odrzucał
nadmierne teoretyzowanie, indywidualizm metodologiczny
i subiektywizm. W ujęciu autora Nauki
skarbowości ekonomika stanowi studium wiedzy
o rzeczywistym społeczeństwie, tworzącym spójną
całość. Błędem zatem jest rozdzielanie jej reguł
i zasad na czynniki pierwsze i elementy składowe.
Fundamentu ładu społecznego upatrywał Głąbiński
w istnieniu własności prywatnej, rezerwując wszakże
dla instytucji państwowych wiele działań mających
na celu troskę o dobro publiczne. Klucz stanowi
bowiem „gospodarstwo narodu” tworzącego żywą
wspólnotę, której jednostki przemijają i odradzają
się w cyklu pokoleń. Dalekosiężny cel polityki gospodarczej
urzeczywistnia się zaś dzięki ustawicznemu rozwojowi podtrzymującemu równowagę społeczną
i porządek polityczny.
Najważniejszym dziełem Głąbińskiego była
dwutomowa Ekonomika narodowa. Wśród
innych istotniejszych prac warto wymienić
Naukę skarbowości oraz Historię ekonomiki.
Na awersie monety przedstawiono fragment
przemówienia Stanisława Głąbińskiego
pt. Program społeczno-gospodarczy Związku
Ludowo-Narodowego.
Na rewersie monety znajduje się wizerunek Stanisława
Głąbińskiego oraz zarys wizerunku orła
ustalonego dla godła Rzeczypospolitej Polskiej
z lat 1919–1927. Poniżej orła znajdują się daty
urodzin i śmierci Stanisława Głąbińskiego.
Grzegorz Jeż