Powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” było odpowiedzią na ciężkie warunki życia Polaków. Uciemiężeni przez system komunistyczny, pozbawieni wolności – przez kilka dekad dojrzewali do zrywu. Już w 1956 roku w Poznaniu miały miejsce pierwsze, krwawo stłumione protesty robotników. Podobnie w grudniu 1970 roku na Wybrzeżu, następnie w Radomiu, Ursusie i Płocku w 1976 roku, gdzie masowym represjom poddawano demonstrantów i osoby, które odważyły się kwestionować autorytet władzy. Protesty były spowodowane podwyżkami cen, brakiem żywności, niskimi pensjami, uprzywilejowaniem funkcjonariuszy służących utrzymaniu władzy PZPR.

Coraz częściej także można było usłyszeć o braku wolności. Radio Wolna Europa czy wydawnictwa nielegalne docierały do coraz większej grupy odbiorców, zawiązywały się organizacje niosące pomoc represjonowanym. Wreszcie w 1978 roku Karol Wojtyła został wybrany na papieża. To w 1979 roku Ojciec Święty wypowiedział słowa: „Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”, które tchnęły w Polaków siłę do działania.

Podwyżka cen w lipcu 1980 roku rozpoczęła lawinę, której nie dało się zatrzymać. Oprócz postulatów ekonomicznych i społecznych zostały jasno wyartykułowane żądania wolności – wolności zrzeszania się, wolności słowa, prawa do strajku, uwolnienia więźniów politycznych. Pierwszy raz z bloku państw komunistycznych poszedł w świat jednoznaczny sygnał, że Polska Rzeczpospolita Ludowa wcale nie jest ludowa, a Polska Zjednoczona Partia Robotnicza tylko w nazwie jest robotnicza. Skala protestów, w których uczestniczyły tysiące strajkujących, dała podstawy do powołania organizacji, która zmieniła losy Polski, Europy i świata.

Na awersie monety przedstawiono hasło umieszczone na kominie budynku Stoczni Gdańskiej. Hasło, w którym zawarto żądania wolności – prawa naturalnego człowieka. Na rewersie widnieje tłum protestujących i kontur Polski podkreślający masowość protestów na obszarze całego kraju, bo NSZZ „Solidarność” rodził się w całej Polsce.

Joanna Lewandowska NSZZ “Solidarność”

Numizmaty powiązane z artykułem