Tematyka monet
Stanisław Grabski
Stanisław Grabski (1871–1949) łączył role polityka,
naukowca i publicysty. Był bratem Władysława
Grabskiego, autora reformy walutowej
z 1924 r. W młodości działał w ruchu socjalistycznym,
lecz stopniowo zbliżył się do obozu
narodowego. Przez wiele lat wykładał ekonomię
na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza.
W okresie I wojny światowej został członkiem
Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu,
w którym zajmował się zagadnieniem przyszłych
granic Polski. Przyczynił się zasadniczo
do okrzepnięcia ruchu narodowego u zarania
II Rzeczypospolitej. Po zakończeniu walk polsko-
-bolszewickich był jednym z głównych negocjatorów
podczas rokowań pokojowych w Mińsku
i Rydze. Grabski dwukrotnie piastował stanowisko
ministra wyznań religijnych i oświecenia
publicznego. Współtworzył ramy konkordatu
zawartego ze Stolicą Apostolską w 1925 r. Po
zamachu majowym niemal zupełnie wycofał się
z działalności politycznej. We wrześniu 1939 r.
został aresztowany przez NKWD i skazany na
pobyt w obozie pracy przymusowej. Zwolniony
w 1941 r. w wyniku zawartego układu Sikorski–
Majski. Kolejne lata II wojny światowej spędził
w Londynie, obejmując stanowisko przewodniczącego
Rady Narodowej. Po zakończeniu
wojny wrócił do Polski. W konsekwencji działań
władz komunistycznych stwarzających pozory
przygotowań do wolnych wyborów Stanisław
Grabski został jednym z zastępców przewodniczącego
poszerzonej wówczas fasadowej Krajowej Rady Narodowej. Po sfałszowanych przez
komunistów wyborach w styczniu 1947 r. oraz likwidacji
KRN poświęcił się wyłącznie pracy naukowej.
Zmarł w 1949 r.
Jako ekonomista i myśliciel Stanisław Grabski
postrzegał życie gospodarcze jako organiczną
wspólnotę narodową łączącą jednostki ze społeczeństwem.
Stworzył tym samym własny program
ekonomii społecznej. Był zwolennikiem szkoły
historycznej. Krytykował zarówno liberalizm,
jak i marksizm, widząc w nich kierunki fałszywie
opisujące rzeczywistość. Choć opowiadał się
za gospodarką opartą na istnieniu dużej liczby
prywatnych małych i średnich przedsiębiorstw,
to jednak ważną rolę przypisywał państwu
jako czynnikowi regulującemu istotne kwestie
społeczno-ekonomiczne.Jego dziełem życia była dziesięciotomowa
Ekonomia społeczna. Wśród innych prac
Grabskiego warto wymienić książki Naród
a państwo, Państwo narodowe oraz Kryzys
myśli państwowej.
Na awersie monety umieszczono stylizowany
wizerunek wykresu słupkowego utworzonego
z ornamentu roślinnego (osie) oraz
kłosów zboża (słupki), a także tytuł najważniejszego
dzieła Stanisława Grabskiego:
Ekonomia społeczna.
Na rewersie monety znajduje się wizerunek
Stanisława Grabskiego oraz daty jego urodzin
i śmierci.
Grzegorz Jeż