Mieczysław Dziemieszkiewicz, ps. „Rój” urodził się 25 stycznia 1925 r. w Zagrobach, w patriotycznej rodzinie, był synem Adama i Stefanii ze Świerczewskich. W 1939 r. ukończył szkołę powszechną w Różanie. Podczas niemieckiej okupacji, mimo młodego wieku, włączył się w działalność konspiracyjną Narodowych Sił Zbrojnych. Wiosną 1945 r. został wcielony do Ludowego Wojska Polskiego, ale zdezerterował na wiadomość o śmierci brata – por. Romana Dziemieszkiewicza, ps. „Pogoda”, zamordowanego w listopadzie 1945 r. przez sowieckich żołnierzy.

Mieczysław Dziemieszkiewicz został żołnierzem XVI Okręgu Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (Północne Mazowsze), przybierając pseudonim „Rój”. Od 1946 r. na terenie powiatu ciechanowskiego, w czasie masowych aresztowań dokonywanych przez bezpiekę, dowodził oddziałem Pogotowia Akcji Specjalnej NZW. Wkrótce za odwagę otrzymał Krzyż Walecznych.

W 1948 r. awansowany do stopnia starszego sierżanta. Przeprowadził kilkadziesiąt akcji przeciw funkcjonariuszom komunistycznej partii, aparatu terroru, agenturze. Brał także udział w rozbiciu ubeckiego więzienia w Pułtusku (25/26 listopada 1946 r.) i uwolnieniu 65 przetrzymywanych tam kolegów. 6 listopada 1949 r. w miejscowości Gołotczyzna nieopodal Ciechanowa zatrzymał pociąg osobowy, jego żołnierze rozdali antykomunistyczne ulotki, a sam dowódca wygłosił do pasażerów antysowieckie przemówienie. Edukacja podbijanego przez czerwonego okupanta społeczeństwa była jednym ze sposobów walki Mieczysława Dziemieszkiewicza.

Żołnierze podziwiali jego głęboką religijność – każdy dzień zaczynał modlitwą; partyzanci z jego oddziału nosili ryngrafy z Matką Bożą. Tymczasem komunistyczna propaganda rozpowszechniała obraz „Roja” jako krwawego watażki, przypisując mu zbrodnie, których nigdy nie popełnił.

Do śmierci „Roja” przyczyniła się jego narzeczona, którą bezpieka – szantażując wyciągnięciem konsekwencji wobec rodziny – zmusiła do wskazania miejsca pobytu żołnierza. Otoczony w gospodarstwie Burkackich we wsi Szyszki sierżant Mieczysław Dziemieszkiewicz zginął 13 kwietnia 1951 r. podczas walki z 270-osobową grupą operacyjną UB i MO. Zwłoki „Roja” oprawcy pociągnęli za swoim samochodem. Do dziś nie udało się odnaleźć jego szczątków.

Tadeusz Płużański

Numizmaty powiązane z artykułem