Tematyka monet
200. rocznica urodzin Ignacego Łukasiewicza
31 lipca 1853 roku salę operacyjną lwowskiego
szpitala oświetliło światło lampy naftowej wynalezionej
przez aptekarza Ignacego Łukasiewicza
i wykonanej przez blacharza Adama Bratkowskiego.
Była to pierwsza publiczna próba jej użycia.
Rewolucyjna była nie sama lampa, ale zastosowanie
nafty do jej opalania, uzyskanej w wyniku
destylacji (destylacja frakcyjna) ropy naftowej.
Osiągnięcie to zostało potwierdzone 2 grudnia
1853 roku patentem Austriackiego Urzędu
Patentowego. Został on wydany na dwa nazwiska:
Łukasiewicza i jego wspólnika Jana Zeha.
Oprócz odkrycia sposobu uzyskania nafty i wynalezienia
lampy naftowej Łukasiewicz – jeszcze
jako pracownik lwowskiej apteki Pod Złotą
Gwiazdą – opracował metodę uzyskiwania preparatu
aptecznego Oleum Petrae album, będącego
oczyszczoną ropą naftową wykorzystywaną do
celów leczniczych. Specyfik ten nie sprostał jednak
zagranicznej konkurencji. Zmusiło to Łukasiewicza
i jego wspólnika Zeha do poszukiwań
nowych zastosowań ropy naftowej. Jej oczyszczenie
i uzyskanie nafty dało początek przemysłowi
naftowemu.
Poczynania Łukasiewicza nie były nastawione
na maksymalizację zysków. Według niego ropa
to „bogactwo kraju, (…) dobrobyt i pomyślność
mieszkańców, (…) nowe źródło zarobków dla
biednego ludu i nowa gałąź przemysłu, która
obficie zrodzi owoce”.
Jako gorący patriota wziął udział w przygotowaniach
do powstania 1846 roku, za co był więziony i represjonowany.
Wolnościowym poglądom pozostał wierny
do końca życia – zarówno w sferze patriotyzmu
narodowego, jak i działań społecznych. Jego postawa
przejawiała się w myśli politycznej, gospodarczej
oraz w poglądach społecznych. Łukasiewicz wspierał
powstanie styczniowe. Był także założycielem Krajowego
Towarzystwa Naftowego. Stał się prekursorem
nowatorskich wówczas ubezpieczeń społecznych, kas
brackich, samopomocowych i pożyczkowych czy
opieki medycznej. Zakładał szkoły i szkółki, a pracę
z ludem traktował jako budowanie świadomości
narodowej chłopstwa.
Wynalazki Łukasiewicza, organizacja wydobycia
i przetwórstwa ropy, jego praca, a także osobowość
zyskały uznanie potomnych i stawiają
go w gronie czołowych polskich wynalazców
oraz społeczników okresu zaborów.
Na rewersie monety znajdują się wizerunek
Ignacego Łukasiewicza, domniemany prototyp
lampy naftowej oraz widok na założoną przez
Łukasiewicza najstarszą na świecie kopalnię
ropy naftowej w Bóbrce.
Wojciech Kalwat