Tematyka monet
Władysław Grabski
Władysław Grabski (1874–1938) był politykiem,
działaczem społecznym i ekonomistą.
Pochodził ze starej szlacheckiej rodziny.
Kształcił się w Polsce, Francji oraz Niemczech.
W młodości sympatyzował z ideami socjalistycznymi,
ale szybko zbliżył się do nurtu
narodowego. W 1905 r. został aresztowany
przez władze carskie i na krótko osadzony na
Pawiaku za udział w kampanii na rzecz samorządu
i polonizacji instytucji publicznych
w Królestwie Polskim. Trzykrotnie posłował
do rosyjskiej Dumy w latach 1905–1912. Po
wybuchu I wojny światowej został członkiem
Centralnego Komitetu Obywatelskiego oraz
Komitetu Narodowego Polskiego. W 1918 r.
przez krótki czas był więziony przez Niemców
jako reprezentant orientacji antyniemieckiej.
W 1919 r. zdobył mandat posła na Sejm Ustawodawczy
z ramienia Związku Ludowo-Narodowego,
po czym objął tekę ministra skarbu
w rządzie Leopolda Skulskiego. Po raz pierwszy
został premierem w okresie wojny polsko-
-bolszewickiej w 1920 r. Reprezentował Polskę
na międzynarodowej konferencji w Spa, jednak
niepowodzenie rokowań spowodowało
dymisję Grabskiego. W latach 1923–1925
ponownie stanął na czele rządu, w którym pełnił
także obowiązki ministra skarbu. Pod jego
kierownictwem dokonano reformy walutowej
i skarbowej, czego efektem były wprowadzenie
nowej waluty – złotego, sanacja budżetu państwa i zdławienie hiperinflacji. Ustąpił ze stanowiska
w 1925 r., po czym wycofał się z życia
politycznego, poświęcając się pracy naukowej
i publicystycznej.
Grabski opublikował wiele prac z zakresu ekonomii
agrarnej, upatrując w warstwie chłopskiej
fundament siły narodu. Stworzył podwaliny
nowej dziedziny nauki – socjologii wsi. W 1935 r.
opublikował dzieło Idea Polski, w którym dokonał
analizy sytuacji wewnętrznej Polski, przestrzegając
przed licznymi niebezpieczeństwami grożącymi
odrodzonej Rzeczypospolitej.
Z innych najważniejszych prac Władysława Grabskiego
należy wymienić: Historię Towarzystwa
Rolniczego, Materiały w sprawie włościańskiej, Dwa lata pracy u podstaw państwowości
naszej (1924-1925), O własnych siłach.
Grzegorz Jeż