Jan Stanisław Lewiński (1885–1930) był ekonomistą i wykładowcą akademickim. W dzieciństwie wyjechał z Polski. Nauki pobierał w Antwerpii, Londynie, Berlinie oraz Brukseli. Podczas I wojny światowej pracował w jednym z instytutów przy Uniwersytecie Kolońskim. W czasach II Rzeczypospolitej wykładał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz w Wyższej Szkole Handlowej (późniejszej Szkole Głównej Handlowej). Publikował nie tylko w języku ojczystym, lecz także po niemiecku i angielsku. Zginął w tragicznym wypadku w Wilnie.

Zainteresowania naukowe Lewińskiego były bardzo szerokie. Swoje prace poświęcał w szczególności kwestiom teoretycznym, dziejom gospodarczym oraz historii myśli ekonomicznej. W tej dziedzinie najbardziej cenił dokonania fizjokratów oraz dzieła ekonomii klasycznej.

Autor Zasad ekonomii politycznej usiłował łączyć koncepcje różnych szkół ekonomicznych. Wskazywał na konieczność uwzględnienia zarówno czynników teoretycznych, jak i aspektów empirycznych w analizie poszczególnych zagadnień gospodarczych. Z tego względu spór pomiędzy szkołą historyczną a klasyczną postrzegał jako jałowy.

Zakładał, że wszelkie założenia aprioryczne muszą zostać skonfrontowane z obserwacją rzeczywistości, gdyż jednostronne spojrzenie stanowi poważny błąd metodologiczny. Lewiński rozumiał ekonomię jako naukę wyrażającą zasadę gospodarności, w której istnieją – jak w naukach przyrodniczych – pewne stałe i niezmienne zasady. Realizacja głównego celu społecznego leży w podziale i wymianie bogactw uzyskanych dzięki procesowi efektywnej produkcji.

Do najistotniejszych dzieł Lewińskiego należą następujące książki: L’evolution industrielle de la Belgique (Ewolucja przemysłowa Belgii), Pieniądz, kredyt i ceny, Twórcy ekonomii politycznej oraz Zasady ekonomii politycznej.

Grzegorz Jeż

Numizmaty powiązane z artykułem