Tematyka monet
600-lecie nadania Łodzi praw miejskich
Łódź uzyskała prawa miejskie w XV wieku,
kiedy król Polski Władysław Jagiełło 29 lipca
1423 r. zezwolił na założenie miasta i dokonał
lokacji na prawie magdeburskim, nazywanym
także niemieckim. Dokument lokacyjny
został wystawiony w Przedborzu. W ten sposób
władca uczynił zadość prośbie biskupa
włocławskiego Jana Pelli, właściciela dóbr, na
terenie których znajdowała się wieś o nazwie
Łodzia.
Pod względem prawnym wzorem dla Łodzi
miała być Łęczyca, wówczas stolica województwa
łęczyckiego. Ustrój sądowy miasta został
określony przez przywilej królewski. Mieszkańcy
zostali wyłączeni spod jurysdykcji urzędników
królewskich i odtąd odpowiadali jedynie
przed wójtem, a ten przed biskupem, który był
właścicielem miasta.
W dokumencie lokacyjnym monarcha ustanowił
także podwaliny gospodarczej egzystencji
Łodzi. Zezwolił na organizowanie targów
w każdą środę i dwóch jarmarków w roku.
Pierwszy odbywał się nazajutrz po Bożym
Ciele, a drugi następnego dnia po święcie
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, czyli
16 sierpnia.
Nie bez znaczenia było nadanie mieszczanom
terenów, które mogły być wykorzystane na cele
rolnicze. Obejmowały one 20 łanów, czyli około
470 ha gruntów.
Oryginalny dokument Władysława Jagiełły nie
zachował się. Znana z późniejszych odpisów lokacja
królewska nie przyczyniła się do przekształcenia
Łodzi w prężny ośrodek miejski. Łódź pozostała
niewielkim miasteczkiem rolniczym. Dopiero
decyzje podjęte w latach 20. XIX w. przez władze
Królestwa Polskiego doprowadziły do napływu
nowych osadników i przekształcenia miasta w centrum
przemysłu włókienniczego.
dr Maciej Janik
Na awersie monety na pierwszym planie widnieje
południowa elewacja fabryki Ludwika
Geyera (tzw. Biała Fabryka), obecnie siedziba
Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
W tle odwzorowano sylwety kościoła pw. Zesłania
Ducha Świętego oraz łódzkiego ratusza.
Na rewersie znajduje się napis 600-LECIE
NADANIA ŁODZI PRAW MIEJSKICH. Obok
umieszczono podobiznę króla Władysława
Jagiełły według rysunku Jana Matejki oraz
wizerunek powstałej w 1577 r. pieczęci z herbem
miasta.