Tematyka monet
Odsiecz wiedeńska
Odsiecz wiedeńska 1683 r. była pod wieloma
względami przełomowym wydarzeniem
w dziejach Europy oraz jedną z największych
operacji wojskowych dla obu stron: Imperium
Osmańskiego oraz wojsk polsko-cesarskich.
Turcy wystawili armię liczącą ponad
100 tys. ludzi (z czego ok. 65 tys. wzięło udział
w boju), natomiast siły sojuszników wynosiły
ok. 70 tys. żołnierzy, w tym 27 tys. Polaków.
Starcie było rzadkim przykładem skutecznej
koordynacji dużych sił Cesarstwa i Polski.
Głównodowodzący Jan III Sobieski skupił
wojska niemal pod bokiem przeciwnika
i doprowadził do rozstrzygającej, zgodnej ze
staropolską sztuką wojenną bitwy, w której
rozbił przeciwnika i uwolnił oblegany od
dwóch miesięcy Wiedeń. Efektywne współdziałanie
chrześcijan przeciw Osmanom było
ewenementem w dotychczasowej historii –
i jedną z przyczyn sukcesu.
Zwycięska batalia 12 września 1683 r. ocaliła
stolicę Cesarstwa, przełamała strach przed
armią osmańską i zapoczątkowała porozumienie
sąsiadujących z Imperium państw
chrześcijańskich. W efekcie w 1699 r. zawarto
pokój, który wyzwolił od Turków niemal całe
Węgry, Polsce zaś zwrócił utracone w 1672 r.
Podole i Prawobrzeże. Był to zarazem ostatni zwycięski traktat, jaki Rzeczpospolita zawarła
przed swoim upadkiem. Trwale unormował
on stosunki polsko-tureckie, zapoczątkowując
dobre relacje i przyjaźń w dobie zaborów.
Dariusz Milewski
Na awersie złotej monety widnieje wizerunek
Jana III Sobieskiego, naczelnego dowódcy
w bitwie wiedeńskiej. Król przedstawiony jest
w prawym półprofilu, w polskim stroju, zgodnie
z wizerunkiem z epoki. Na rewersie umieszczono
husarzy w galopie z pochylonymi do
ataku kopiami. Postacie upamiętniają decydującą
rolę szarży polskiej jazdy.
Awers monety srebrnej ukazuje skrzydła
husarskie, zaś rewers – stylizowany portret
konny Jana III Sobieskiego jako zwycięzcy
z chorągwią w lewej i szablą w prawej
ręce, powalającego pokonanych wrogów.
Wizerunek króla pochodzi z pamiątkowej
tablicy z 1883 r., znajdującej się na ścianie
Bazyliki Mariackiej w Krakowie.